Onze treinen

Wilt u weten welke locomotieven, rijtuigen en wagens onder andere worden ingezet voor onze historische treinen?
Hieronder hebben we een aantal van de meestgebruikte locs en wagens, en een aantal locs waar nog aan gewerk wordt, op een rijtje gezet.

Hieronder wordt naar de verschillende soorten materieel gerefereerd via de officiële nummering. Wil je hier meer over weten, kijk dan even op: Nummersysteem materieel.

Stoomlocomotieven

Stoomloc 52 8060-7

528060

Loc 52 8060-7, gebouwd in 1943, is eind 2005 samen met loc 50 3645-4 aangekocht van de opgeheven Eisenbahnfreunde Walburg. Medio 2006 zijn de locs naar Nederland gekomen.

In de loop van 2007 is de revisie van de loc begonnen. Het was de bedoeling dat de loc in de winter van 2009/2010 weer op de baan zou verschijnen. Op donderdag 27 augustus 2009 is de loc echter flink beschadigd geraakt bij een brand in de STAR-werkplaats. De revisie van de loc is in de zomer van 2010 weer opgepakt. Sinds 2015 is de locomotief weer in dienst.

Stoomloc 52 8082-1

Deze ‘Kriegslok’, gebouwd in Krenau kwam in 1943 in dienst voor de DRG als 52 5190.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam de loc bij de DR in dienst (Oost-Duitsland) en onderging daar tussen 11 april 1963 en 31 mei 1963 een reconstructie waarbij de loc onder andere een nieuwe ketel kreeg. Sinds die tijd is de loc in dienst onder het nummer 52 8082.

In 1996 kwam de loc naar de STAR. Na het gereedkomen van de 52 8060-7 in 2015 is begonnen de loc te reviseren, hierbij zal de loc zijn “verwaarloosde” uitstraling behouden zoals de meeste stoomlocs de laatste jaren hebben gereden bij de Deutsche Reichsbahn.

Sinds 11 september 2022 is deze loc weer rijvaardig en zij zal met regelmaat te zien zijn op onze museumlijn.

Stoomloc TE-5933

Deze loc, van de Duitse Baureihe 52, is in 1943 gebouwd door BMAG (Schwarzkopff) in Berlijn. De loc is na de oorlog in Rusland achtergebleven en is in die uitvoering bij de STAR terechtgekomen. De loc doet sinds 2007 dienst en is één van de weinige locs van deze serie in de oude uitvoering. Op dit moment wacht de loc op een grote revisie, waarna deze weer de baan op kan.

Stoomloc 23 ‘Britta’

Begin 1900 ontstond in Zweden de behoefte aan een nieuwe locomotiefserie voor lokale personentreinen. Er werd een 1C1 tenderlocomotief ontworpen, dit werd de serie S. In 1908 werd begonnen met de levering van tien S-loc’s. Deze moderne oververhitte tenderlocomotieven bleken zeer geschikt voor passagiers- en lichte goederentrein in de berggebieden. Er werden nog veel meer locs gebouwd en geleverd, latere series met verbeteringen aan kolenbakken, ketel en oververhitters. Onze loc is in 1917 als S 23 gebouwd voor de Göteborg – Borås Järnväg (GBJ).De Göteborg – Borås Järnväg (GBJ) was een spoorwegmaatschapij tussen Göteborg en Borås. De lengte van de spoorlijn bedroeg 72 kilometer en de lijn had veel hoogteverschillen door het bergachtige gebied.

Na een aantal her-nummeringen van de serie werd onze loc uiteindelijk S6 1611 gedoopt. In 1954 werd de S6 1611 overbodig en is de loc buiten dienst gegaan. Na vele omzwervingen, onder andere via de oorlogsreserves in Borås, ging de loc in 1972 naar de museumspoorlijn Helsingborgs Veteranjärnväg. (HVJ). Via een duitse club is de loc in 2002 bij de STAR gekomen. Sinds die tijd heeft de loc geruime tijd te Stadskanaal staan wachten op een grote revisie, waarbij in de loop der tijd al enige demontagewerkzaamheden werden uitgevoerd. In 2005 is de loc in de werkplaats gezet, en sindsdien wordt langzaam steeds meer revisiewerk uitgevoerd. De loc moet helemaal van de grond af aan gereviseerd en opnieuw opgebouwd worden.

Vuurloze loc 6326

Op sommige fabrieksterreinen waar óf veel stoom van stationaire machines voorhanden is, óf waar brand- en explosiegevaar is, werden vuurloze locomotieven gebruikt. Door de ketel voor de helft te vullen met heet water en de andere helft te vullen met stoom, produceerde de ketel stoom zonder vuur, met een werkcapaciteit van enkele uren (afhankelijk van gevraagd vermogen).

In 1913 werd de 6326 gekocht door Antoon Jurgens, magarinefabrieken te Oss, hier bleef ze tot 1928, toen werd ze verkocht aan Verenigde Oliefabrieken te Zwijndrecht en deze maakte dankbaar gebruik van haar diensten tot 1973 (beide fabrieken werden later opgekocht door Unilever). In 1975 werd de loc geschonken aan de SGB, maar deze kon niets met de machine. Daarom werd in 1978 de machine overgedragen aan (destijds) twee particulieren en ondergebracht bij de SSN.

Deze aparte kleine locomotief is diverse keren gereviseerd en heeft een nieuwe ketel gekregen, of zoals het officieel heet bij een vuurloze machine: een expansievat. Ze werd bij speciale gelegenheden onder stoom gebracht. Hoewel er in Nederland meerdere vuurloze locomotieven aanwezig zijn, is de 6326 de enige in bedrijfsvaardige toestand.

Op 3 augustus 2017 verhuisde de locomotief naar de STAR. De 6326 blijft particulier eigendom.

Diesellocs

Dieselloc 12 (MaK)

Loc 12 is een drieassige dieselhydraulische locomotief van het type 400C. De locomotief is in 1955 door de firma MaK te Kiel geleverd aan de Wittlager Kreisbahn GmbH. De loc staat sinds januari 1999 bij de STAR in Stadskanaal, en kreeg daar op papier het nummer 12, later DL12. De loc is al jaren de meest gebruikte dieselloc bij de STAR en wordt veel ingezet, voornamelijk bij gehuurde ritten maar daarnaast ook in de gewone dienstregeling.

Dieselloc 2278

De 2278 is een locomotief van Nederlandse bodem. De loc heeft, na in de jaren ’90 te zijn teruggetrokken uit de ‘normale’ 2200-omloop, de nodige omzwervingen gemaakt. Via onder andere Duitsland, Tilburg en Strukton is de loc bij de Stichting Museum Materieel Railion terechtgekomen. Aan het eind van de zomer van 2005 is de loc geïnspecteerd en geschilderd, waarna de loc eind september 2005 deel heeft genomen aan de ZLSM dieseldag, net als enkele jaren erna.

In september 2012 is de loc verkocht aan de STAR. In de winter 2012-2013 heeft de loc groot onderhoud gekregen en is daarbij hersteld van enkele defecten. De loc is in 2013 weer in dienst gekomen.

Dieselloc 14 (MaK)

STAR-dieselloc 14 is een loc van exact hetzefde type als de al eerder aangeschafte loc 12, namelijk MaK-type 400C uit 1955. De loc is door de STAR primair aangekocht om ook in de toekomst het rijden met tenminste één zo’n machine mogelijk te houden, alhoewel het ook in de planning staat deze loc indien mogelijk rijvaardig te maken en in te zetten samen met de rode MaK. Wegens schade aan de tandwielkast dient de loc eerst een revisie te ondergaan. Deze is in november 2011 gestart, en hier wordt nog hard aan gewerkt. De loc is momenteel nog niet rijvaardig.

Locomotoren (Sik)

 

De locomotoren 204, 249, en 353 zijn afkomstig van de NS en van oudsher bestemd voor de lichte rangeerdienst. Ze worden vanwege het typische geluid van de fluit wel “Sik” genoemd. Ze zijn gebouwd tussen 1934 en 1951, en tussen 1998 en 2002 bij de STAR gekomen. Zowel de groene als de gele kleurstelling rijdt bij de STAR.

De 204 is de oudste bewaarde Sik, en is in de staat van eind jaren ’50 gerestaureerd. In de zomer van 2000 is de Sik in de originele groene kleurstelling geschilderd. Eind 2004 verwierf de 204 de A-status in het Register Railgebonden Monumenten.

Rijtuigen en wagens

Oostenrijkse rijtuigen

De rijtuigen B111, B112 en BD113 zijn Oostenrijkse “Spantenwagen”. Hierbij is in de jaren ’50 een nieuwe wagenbak op een oud onderstel geplaatst. De rijtuigen zijn sinds 1994 actief bij de STAR en worden veel gebruikt. Rijtuig BD113 is een zogenaamde BD, tweedeklas met conducteurs- en bagageafdeling. Let op de uitbouw aan de zijkant van de wagen; door deze smalle raampjes kan de conducteur tijdens de rit langs de trein kijken.

Württembergse rijtuigen

De vijf rijtuigen C120-C123 en WR136 zijn twee-assige rijtuigen die tussen 1905 en 1912 door de Königlich Württembergische Staats-eisenbahnen (K.W.St.E.B.) zijn gebouwd. Na de oorlog werden ze gekocht door de Mindener Kreisbahn, die ze ingrijpend verbouwde. In 2000 zijn ze gerestaureerd, en in 2006 door de STAR aangekocht. Met hun houten 3e klasse interieur ademen ze de sfeer van vroeger uit. Rijtuig WR136 is een gezellig barrijtuig.

Donderbus rijtuig

Dit rijtuig uit 1929 met nummer BC117 is in de jaren ’90 overgenomen door de MAS (Museumsbahn Ammerland Saterland), en in 2002 naar de STAR gekomen. Daar is besloten het rijtuig volledig te restaureren (deels met behulp van subsidiegelden), als eerste is daartoe in de zomer van 2005 het oude werkwagen-interieur uitgebroken. De volledige binneninrichting is vernieuwd, tevens is een technische revisie doorgevoerd. In oktober 2012 is het rijtuig in de werkplaats binnengenomen voor het afronden van de revisie. Tijdens de STAR-dagen in september 2013 reed het rijtuig zijn eerste diensten.

Begeleidingswagen DG284

Deze wagen, een voormalige goederentreinbegeleidingswagen, kent een bewogen geschiedenis. De wagen is in juni 1958 in dienst gekomen, en is ontstaan door het plaatsen van een nieuwe bovenbouw op een onderstel van oude ex-HSM gesloten goederenwagens (NS 8988, uit de serie 7801-9478). De werkplaats Amersfoort zorgde voor de montage en de inrichting van deze wagens, waarvan tussen 1954 en 1958 in vijf series 280 stuks (serie NS 2421-2700) werden afgeleverd ter vervanging van een allegaartje aan vooroorlogse wagens. In dit type wagen, dat achteraan goederentreinen hing, zat de conducteur van de goederentrein, die dan onder andere de boel in de gaten kon houden en de wagenpapieren in orde kon maken. Daartoe was de wagen onder andere voorzien van een kolenkachel, een toilet, een schrijftafel en dergelijke

Gezelschapswagen WG151

Rijtuig WG151 was van oorsprong van de Deutsche Bundespost, maar is geheel verbouwd en geschikt gemaakt voor mindervaliden. Met aan elke kant een elektrische lift is het bijzonder geschikt voor het vervoer van rolstoelen.

Rijwielwagen G211

Goederenwagen G211 is de oudste wagen bij de STAR. Deze wordt gebruikt voor fietsvervoer, en biedt plaats aan het dieselaggregaat dat de trein van verwarming en verlichting voorziet. De wagen is in 1918 in een voorstad van Praag gebouwd, en kwam later in Duitsland terecht. In 2009 is de G211 geheel gerestaureerd in de stijl van de jaren ’30.

Ketelwagen

Ook deze wagen, met het nummer Z247, is de moeite van het bekijken waard. De wagen is geheel geklonken, heeft nog glijlagers en een rembordes. In de uitvoering van oliebedrijf Caltex past de wagen mooi in de stijl van de jaren ’30 tot ’50.

 

Overzicht

Het complete materieeloverzicht is te vinden in de Nederlandse Museummaterieel Database. In deze landelijke database is niet alleen het materieel van Museumspoorlijn STAR te vinden, maar ook van de andere spoorwegmusea in Nederland.